Oorsprong 30 dagen betaaltermijn
De algemene regel dat een factuur binnen 30 dagen moet worden betaald komt voort uit de ‘Europese Richtlijn late betalingen’ die sinds 16 maart 2013 in Nederland geldt. Op grond van deze richtlijn moeten de overheid, bedrijven en non-profit organisaties hun rekeningen binnen 30 dagen betalen. Deze Richtlijn biedt bedrijven echter de mogelijkheid om een langere betaaltermijn dan 30 dagen af te spreken. Er kan een betaaltermijn van 60 dagen worden afgesproken of onder bepaalde voorwaarden zelfs langer dan 60 dagen.
Betaaltermijn langer dan 60 dagen?
Een betaaltermijn langer dan 60 dagen is nu alleen mogelijk indien dit uitdrukkelijk is overeengekomen in de overeenkomst én de langere betaaltermijn niet ‘kennelijk onbillijk’ is voor de schuldeiser/leverancier. Maar wanneer is een betaaltermijn kennelijk onbillijk? Hoewel de wet aanknopingspunten geeft om dit te bepalen, blijft het subjectief. Er moet bijvoorbeeld gekeken worden of de schuldenaar/afnemer objectieve redenen heeft om af te wijken van de 60 dagen termijn, wat de aard van de prestatie is en of er sprake is van een aanmerkelijke afwijking van de goede handelspraktijken.
Als deze regels al bekend zijn, dan levert het in de praktijk vaak een probleem op om te bepalen of je nu wel of niet een langere betaaltermijn mag overeenkomen. In de praktijk komt het regelmatig voor dat grote ondernemingen met hun machtspositie tegenover MKB-leveranciers een langere betaaltermijn hanteren (soms tot 90 of 120 dagen). Als de schuldeisers van de MKB-onderneming dan vasthouden aan betaaltermijn van 30 dagen, komt deze financieel in de knel.
Wetswijziging per 1 juli 2017
Per 1 juli 2017 krijgt het MKB meer bescherming tegen de langere betaaltermijnen. Het doel van deze wetswijziging is om te voorkomen dat grote bedrijven een betaaltermijn langer dan 60 dagen hanteren als zij goederen en/of diensten van MKB-leveranciers en zelfstandig ondernemers afnemen.
Na deze wetswijziging mag tussen een grote onderneming en een MKB-leverancier/-dienstverlener geen langere betaaltermijn dan 60 dagen overeengekomen worden. Indien een grote onderneming toch een betaaltermijn langer dan 60 dagen hanteert, dan is die nietig (d.w.z. ‘niet geldig’) en wordt de betaaltermijn automatisch omgezet in een betaaltermijn van 30 dagen. Vanaf dat moment gaat ook de wettelijke handelsrente lopen. Die is op dit moment 8%.
Indeling ondernemingen
Wanneer is er sprake van een grote onderneming en wanneer van een MKB-onderneming of zelfstandig ondernemer? Hiervoor wordt aansluiting gezocht bij het jaarrekeningrecht.
| Criteria | Micro | Klein | Middelgroot | Groot |
| Waarde van de activa volgens de balans | < € 350 K | < € 6 mln | < € 20 mln | > 20 mln |
| Hoogte van de netto-omzet in een boekjaar | < € 700 K | < € 12 mln | < € 40 mln | > € 40 mln |
| Gemiddeld aantal werknemers in een boekjaar | < 10 | < 50 | < 250 | > 250 |
Een onderneming valt in één van deze categorieën indien gedurende twee aaneengesloten boekjaren wordt voldaan aan tenminste twee van de drie criteria van die categorie. MKB valt altijd in micro, klein of middelgroot.
Compliance en MVO
Vanwege de rente die zij moeten vergoeden wegens overschrijding van de betaaltermijn zal een grote onderneming niet snel wakker liggen. Maar wel van het feit dat zij met een te langere betaaltermijn in strijd met de wet handelt. Grote bedrijven mogen namelijk op basis van hun compliance regels of MVO-beleid niet in strijd met de wet handelen. Dit kan bovendien slechte publiciteit veroorzaken.
Overgangsrecht
De maximale betaaltermijn van 60 dagen gaat per direct in op 1 juli 2017. Voor bestaande overeenkomsten geldt een overgangstermijn van 1 jaar. Dus ook al loopt een overeenkomst met een betaaltermijn van 90 dagen nog tot 31 december 2020, dan wijzigt die betaaltermijn per 1 juli 2018 naar 60 dagen.
Conclusie
De regeling vanaf 1 juli 2017 geldt tussen een grote onderneming in de rol van schuldenaar/afnemer enerzijds en een MKB-onderneming of zelfstandig ondernemer in de rol van schuldeiser/leverancier anderzijds. Onderling mogen grote bedrijven dus nog steeds een langere betaaltermijn dan 60 dagen afspreken. Maar wat nu als een grote onderneming tegenover een MKB- leverancier toch een langere betaaltermijn dan 60 dagen wil afdwingen? Juridisch is dit vanaf 1 juli a.s. niet meer mogelijk. In deze relatie valt een langere betaaltermijn vanaf die datum van rechtswege (d.w.z. ‘automatisch’) terug naar 60 dagen. Hoewel de wet in dit geval de MKB- leverancier meerdere juridische handvatten geeft om tijdige (rente)betaling af te dwingen, is de praktijk vaak weerbarstig en is het denkbaar dat een leverancier hier vanwege zijn afhankelijkheidspositie terughoudend in is.
Mocht u vragen hebben kunt u via ons kantoor Stefan Verdonk (jurist) raadplegen (0495 454444).
