Verlaging van de lasten op arbeid staat centraal bij de onderhandelingen over de hervorming van het belastingstelsel. Volgens staatssecretaris Eric Wiebes zijn eigenlijk alle fracties in de Tweede Kamer het daar wel over eens. Dat zei Wiebes vandaag na het overleg met de regeringspartijen VVD en PvdA.
Belangrijkste inzet van een nieuw belastingstelsel is het verlagen van de belastingen op arbeid teneinde de loonkosten en daarmee de werkloosheid te verlagen. Ander punt is de onevenwichtige en rigide heffing in box 3, die ook nog eens van een veel te hoog forfaitair rendement (4%) uitgaat. Verschuiving van belasting op inkomen en vermogen naar besteding door het hoge tarief (21%) omzetbelasting verder te verhogen dan wel het lage tarief van 6% (deels) af te schaffen.
Het gesprek verliep volgens Wiebes in ‘de grootste constructiviteit en vrolijkheid’. Wiebes is al sinds Prinsjesdag vorig jaar aan het praten met fracties van coalitie en oppositie om te komen tot een voorstel dat genoeg steun gaat krijgen. “Het is duidelijk dat er een heel breed draagvlak is voor minder lasten op arbeid. Dat vindt iedereen een goed idee. Iedereen weet dat het huidige stelsel ons niet helpt met het oplossen van de werkloosheid.”
Niet alleen met Kamerleden, maar ook experts en maatschappelijke organisaties worden geconsulteerd door Wiebes. “Die hebben allemaal hun eigen verlanglijstjes en die leveren ze allemaal bij mij in”, zei Wiebes. Het kabinet zal ook kijken naar een alternatief voor de huidige vermogensrendementsheffing. “Mensen ervaren die als onredelijk. We zoeken een alternatief dat beter aansluit bij het werkelijk genoten rendement. Veel mensen snakken daarnaar.”
Volgens Wiebes puzzelt bij het ministerie van Financiën een team van dertig mensen ‘op al dit soort problemen’. Het nieuwe belastingstelsel moet simpeler, en eigenlijk mag niemand erop achteruitgaan. Zie die wensen maar eens te verenigen.
Eerste voorstellen voor de zomer; ‘Maak geen haast’
Wiebes verwacht voor de zomer met eerste voorstellen te komen. Maar dat is volgens Willem Vermeend, voormalig PvdA-staatssecretaris van financiën, te vroeg. Hij verbouwde (samen met VVD-minister Zalm) in 2001 het belastingstelsel en gaf vorige week het advies om vooral geen haast te maken. “In 2017 wordt een nieuwe Tweede Kamer gekozen. Laat dan de kiezer oordelen.”
Belangrijkste reden om even te wachten is voor Vermeend dat veranderen ‘heel zorgvuldig’ moet gebeuren. “Het stelsel moet gericht zijn op de nieuwe samenleving waarin de meeste werkgelegenheid ontstaat bij bedrijven tot tien werknemers. Het moet ook internationaal concurrerend zijn, want veel gebeurt tegenwoordig grensoverschrijdend.”
Voordeel van wachten is ook dat er later meer geld is om de belastingen te verlagen. Als het stelsel volgend jaar verandert is er ongeveer 4,5 miljard euro beschikbaar. Vermeend schat het bedrag in 2019 op ongeveer 9 miljard. Volgens Vermeend kunnen wel per 1 januari de belastingen voor de eerste schijf voor in totaal 4,5 miljard euro worden verlaagd. “Dat levert iedere Nederlander jaarlijks 350 euro op.”
Wel haast maken
Het kabinet wil niet wachten, maar nu en volgend jaar het belastingstelsel aanpakken. Terwijl Vermeend oproept om het kalm aan te doen, zijn er fracties, zoals die van D66 en CDA, die het kabinet tot spoed manen. Daarom sprak de Tweede Kamer vorige week al met deskundigen.
Voor veranderingen heeft het kabinet een meerderheid nodig in de nieuwe Eerste Kamer. VVD en PvdA komen samen met de vaste gedoogpartijen D66, ChristenUnie en SGP zetels tekort. Dus wordt er naar het CDA gekeken.
Een andere nieuwe partner die het kabinet aan een meerderheid kan helpen is GroenLinks. Die partij wil het belastingstelsel vergroenen. Die lijn verdedigt het Planbureau voor de leefomgeving. “Door de hogere belasting voor vervuilende auto’s hebben wij het schoonste wagenpark van Europa”, volgens Herman Vollebergh.
Het probleem is dat een verandering van belastingregels om een maatschappelijk doel te bereiken, zoals vervuilende auto’s duurder maken, het systeem weer ingewikkeld kan maken. Vollebergh is daar niet bang voor: “Het kan ook eenvoudig.”
